عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق درمان افراد افسرده مبتنی بر رویکرد پردازش اطلاعات و مدلهای حافظه

 

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 80

 

در معنای محدود پزشکی افسردگی به منزله یک بیماری خلق و خو یا کنش خلق و خو است. در سطح معمول بالینی افسردگی نشانگانی است که تحت سلطه خلق افسرده است و بر اساس بیان لفظی و غیرلفظی به صورت عواطف غمگین، اضطرابی و یا حالتهای برانگیختگی نشان داده میشود. در معنای دیگر افت گذرا یا دوامدار تنود عصبی- روانی که به صورت یک مولفه بدنی (سردردها، خستگیپذیری، بیاشتهایی، بیخوابی، یبوست، کاهش فشار خون و جز آن) و یک مولفه روانی (احساس به پایان رسیدن نیرو، کهتری، ناتوانمندی، غمگینی و جز آن) نمایان میشود. حالت روانی ناخوش که با دل‌زدگی، یاس و خستگیپذیری مشخص میشود و در بیشتر مواقع با اضطرابی کم و بیش شدید همراه است. در یک جمعبندی کلی مفهوم افسردگی در سه گونه متفاوت معنا یافته است: به منظور مشخص کردن احساسهای بهنجار غمگینی، یاس، ناامیدی و جز آن و بروز آن‌ها به عنوان نشانه یک اختلال. به منظور توصیف اختصاری یک نشانگان که شامل نشانههای عاطفی، شناختی، حرکتی، فیزیولوژیکی و غدد مترشحه است. برای مشخص کردن اختلالهای افسردهوار در چهارچوب اختلالهای روانی که دارای پارهای از علل و گونهای از تحول هستند و به پارهای از درمانگرها پاسخ میدهند (دادستان،1382؛ ص:271).

• رویکرد پردازش اطلاعات

رویکردی است که ذهن انسان را بهصورت یک سیستم دستکاریکننده نماد درنظر میگیرد که اطلاعات از طریق آن جریان مییابد، معمولا برای نشاندادن مراحلی که افراد برای حلکردن مسایل و کامل کردن تکالیف طی میکننداز نمودارهای گردشی استفاده میکنند و رشد شناختی را فرایندی پیوسته میداند (برک،2007؛ سیدمحمدی، 1387 ص:488).

• حافظه با تاکید بر مجری مرکزی

کلیه اطلاعات از دنیای بیرون و محیط توسط گیرنده های حسی ما دریافت میشود و در بخشی از ذهن ما به عنوان حافظه پس از ورود رمزگذاری،ذخیره و بازیابی میشود. بخشی از حافظه مجری مرکزی است که مانند توجه عمل کرده و اطلاعات را به گونه خاص دریافت و پردازش میکند(ابوالمعالی، زیرچاپ).

 

4-2) مبانی نظری

در این قسمت به بررسی نظریههای مرتبط با پژوهش پرداخته میشود. از آن‌جا که نظریهها جهت درمان بکارگرفته میشوند علاوه به بررسی نظریهها راهبردهای درمانی توام با آنها مطرح میشود. قبلا رویکردهای روانکاوی و تحلیلی همچنین رفتاری را جهت درمان افسردگی بکار میگرفتند اما به مرور درمانهای شناختی پا به عرصه درمان گذاشتند. شاید مهمترین خدمت رویکردهای روانپویشی به افسردگی، اشاره آن‌ها به اهمیت فقدان(واقعی و نمادی یا خیالی) برای شروع افسردگی و اشاره به شباهت نشانههای سوگواری با نشانههای افسردگی باشد(باچر^[1] و همکاران،2007؛ سیدمحمدی،1388). با توجه به آنکه رویکرد مورد نظر پژوهش برگرفته از پردازش اطلاعات است و با رویکردهای شناختی آمیخته است در ذیل به بررسی نظریههای شناختی که در این پژوهش از آنها کمک گرفته خواهد شد، پرداخته میشود.

 

1-4-2) نظریههای شناختی و راهبردهای درمانی

از آنجا که بررسی ابعاد حافظه و شیوه رمزگذاری و پردازش اطلاعات در ذهن افراد مورد نظر است و در صورت تایید فرضیه‌های پژوهشی به درمان بیماران مبتلا به افسردگی اساسی کمک خواهد شد لذا به بررسی نظریه‌های مرتبط با افسردگی و رویکردهای درمانی، همچنین حافظه و پردازش اطلاعات خواهیم پرداخت.

تاکنون تعریف دقیق و روشنی از هیجان و عاطفه ارائه نشده است و بین شناخت و عاطفه و رابطه میان آن‌ها بحثهای فراوانی مطرح شده است. بعضی از روان‌شناسان شناخت را بر عاطفه مقدم میدانند و به ارزیابی آن قبل از عاطفه میپردازند و گروه دیگری پیامد عاطفی شناخت را مورد بررسی قرار میدهند. هیجانهای مثبت و منفی به ترتیب منجر بهشکلگیری راهبردهای شناختی جذب (درونسازی) و انطباق (برونسازی) میشوند (فورگاس^[2]،2005؛ راجزی^[3]، 1387) که به طور کاملتر در جای مناسب به آن‌ها خواهیم پرداخت. حالتهای عاطفی که در گذشته تجربه کردیم در ارزیابی ما تداخل ایجاد میکند. ساختار ارزیابی هیجانی یا قواعد هیجانی اغلب شکل منطقی در قالب اگر- بنابراین دارند و میتوان با کنار هم گذاشتن این ارزیابیها به فهرست پاسخهای هیجانی در موقعیتها دست یافت (فورگاس، 2005؛ راجزی، 1387).

نظریهپردازان متعددی به بررسی ذهن و روان انسان پرداختند و درمانهای برگرفته از این نظریهها به شیوههای گوناگون در درمان بیماریهای روانی اثرگذار بوده است که در ذیل به نظریههای مرتبط با درمان افسردگی پرداخته خواهد شد.از جمله نظریه پردازان شناختی آلبرت الیس است که با طرح نظریه خود توجه خاصی بر روی نوع شناخت و برداشت افراد از وقایع را مدنظر قرار داد و درمان خود را بر تغییر تعابیر افراد از وقایع متمرکز ساخت. در این پژوهش از بخشهایی از نظریه و راهبردهای درمانی وی استفاده خواهد شد که بدان به طور مفصل پردخته میشود.

 

[1]James n. Butcher

[2] Forgass

[3] Rajzi

 

فهرست مطالب

نظریه‌های شناختی و راهبردهای نظری

الف) آلبرت الیس و نظریه‌ درمانی عقلانی- عاطفی

ب) آرون بک و نظریه شناخت درمانی

ج) یانگ و طرحواره درمانی

د) باور و مدل راه‌اندازی عاطفی

ه) لسلی گرینبرگ و درمان هیجان محور

رویکرد پردازش اطلاعات

الف) حافظه و بخش‌های مرتبط با آن

ب) مدل‌های حافظه

فراشناخت و فراحافظه

میزان شیوع

پیشینه پژوهش

منابع