فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق 

1-2) مقدمه 20

2-2) اهمیت حاکمیت شرکتی. 22

3-2) مفاهیم حاکمیت شرکتی. 24

4-2 ) گونه شناسی علمی حاکمیت شرکتی. 26

1-4-2) مدل بازار (مدل کشورهای انگلوساکسون) 27

2-4-2 ) مدل روابط. 30

3-4-2) مدل پیوندی. 36

5-2)طبقه بندی سیستم های راهبری شرکتی. 37

٦-٢) مبانی نظری حاکمیت شرکتی. 39

١-٦-٢) تئوری نمایندگی : 39

2-6-2) تئوری ذینفعان : 41

٣-٦-٢) تئوری هزینه معاملات: 45

7-2)معیارهای حاکمیت شرکتی خوب کدام هستند؟ 46

8-2) نهادهای نظارتی در شرکتهای ایرانی: 46

9-2) جنبه های مختلف اصول راهبری شرکت.. 48

١٠-٢) ترکیب مدیران شرکت.. 49

١١-٢) نقش هیات مدیره در اصول راهبری شرکت.. 49

١٢-٢) تفکیک وظایف رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل. 52

13-2)حقوق و مزایای مدیران موظف.. 53

١-١٣-٢) حق رای در مورد مسائل مربوط به حقوق و مزایای مدیران. 53

٢-١٣-٢) آموزش مدیران. 54

٣-١٣-٢) نقش مدیران غیر موظف در اصول راهبری شرکت.. 54

١٤-٢) برخی مقررات مربوط به مدیران از دیدگاه قانون تجارت ایران. 56

١٥-٢) تعداد اعضا (اندازه ) هیات مدیره 57

١٦-٢) میزان سهام شناور آزاد شرکت در بازار بورس.. 57

17-2)سرمایه گذاران نهادی: 58

١-١٧-٢) اهمیت سهامداران نهادی در حاکمیت شرکتی. 59

2-17-2)سهامداران نهادی و ترکیب سهامداران. 60

٣-١٧-٢) سهامداران نهادی و گزارش کادبری. 61

2-18) نقش سهامداران عمده در راهبری شرکتی. 62

١٩-٢) حاکمیت شرکتی در شرکت های دولتی. 63

20-2)حاکمیت شرکتی در ایران. 65

٢١-٢) سیاست تقسیم سود 67

٢٢-٢) عوامل موثر بر تقسیم سود 68

٢٣-٢)تئوری های مربوط به سیاست تقسیم سود 69

١-٢٣-٢) تئوریپرداخت سود سهام به عنوان تقسیم سود باقیمانده: 69

٢-٢٣-٢) تئوری نامربوط بودن سود سهام مودیلیانی و میلر: 70

٣-٢٣-٢) تئوری پرنده در دست گردون وولیتز: 70

٤-٢٣-٢) تئوری مالیات تفاضلی گرورس و می : 71

٢٤-٢) دلایل اهمیت سیاست تقسیم سود نقدی شرکت ها 71

٢٥-٢) خط مشی های تقسیم سود: 71

٢٦-٢) اشکال مختلف پرداخت سود سهام 72

١-٢٦-٢) سود سهام نقدی: 72

٢-٢٦-٢) سود غیر نقدی سهام: 73

٣-٢٦-٢) سود سهمی یا سهام جایزه: 73

٤-٢٦-٢) سود تصفیه: 73

٥-٢٦-٢) سود تعهد شده: 73

٢٧-٢) سیاست تقسیم سود و حاکمیت شرکتی. 74

28-2)پیشینه تحقیق. 75

١-٢٨-٢) تحقیقات خارج از ایران. 75

٢-٢٨-٢) تحقیقات در کشور ایران 77

مقدمه

از مسائل مهمی که به دلیل رسوایی های گسترده مالی در سطح شرکت های بزرگ در سالهای اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته و به عنوان یکی از موضوعات مهم برای سرمایه گذاران مطرح شده ٬ موضوع حاکمیت شرکتی^[1] است که به بررسی نظارت بر مدیریت و تفکیک نظارت واحدهای اقتصادی از مالکیت آن و در نهایت حفظ حقوق سهرمایه گذاران و ذینفعان می پردازد. بررسی علل و شرایط ایجاد رسوایی ها مشخص کرده است که فقدان نظارت بر مدیریت ٬ حاکمیت ناقص سهامداران شرکتها برنحوه اداره امور وسپردن اختیارات نا محدود به مدیران اجرایی زمینه مساعدی برای سوء استفاده آنان فراهم کرده است.

حرکت از مالکیت انفرادی به سمت مالکیت جمعی ٬ منجر به ایجاد مسائل جدیدی در عرصه مدیریت منابع مالی گردید ؛ بطوریکه برل و مینز^[2]،١٩٣٢ از آن به عنوان مشکل نمایندگی^[3] یاد کردند. این موضوع سبب ایجاد تضاد منافع شده و هزینه های نمایندگی را به وجود می آورد که هزینه های نمایندگی ناشی از تلاش های سهامداران برای کنترل مدیران می باشد. این تلاس ها شامل طرح ها و قراردادها یی است که بین مدیریت با سهامداران منعقد می شود. با یک بررسی اجمالی متوجه می شویم که طرفین اسن قرارداد ٬ هرگز خود را بی نیاز از انعقاد چنین قراردادی نمی بینند چرا که از یک سو ٬ سهامداران برای کنترل عملکرد مدیران و از سوی دیگر مدیران برای اثبات این امر که به دنبال افزایش ثروت شرکت بوده اند وشفافیت مالی را در عملکرد خود پی نموده اند ٬ هر دو تراضی کامل به انعقاد این قراردادها دارند.

جلوگیری از بروز چنین شرایطی مستلزم اعمال حاکمیت صحیح سهامداران از طریق نظارت دقیق بر مدیریت اجرایی و حسابرسی منظم شرکت هاست که درمجموع تحت عنوان فرایند حاکمیت شرکتی شناخته می شود. حاکمیت شرکتی به مجموعه روابط میان مدیریت اجرایی ٬ هیات مدیره ٬ سهامداران و سایر طرف های مربوط در یک شرکت و در مرحله اول چهار موضوع اساسی را مد نظر دارد :

١. بی طرفی

٢. شفافیت

٣. حسابدهی و یا پاسخگویی

٤. مسئولیت