پاورپوینت بررسی تصمیم گیری و تعیین خط مشی دولتی در 26 اسلاید قابل ویرایش

انواع خط مشی های عمومی

خط مشی های عمومی را به گونه های مختلفی طبقه بندی کرده اند که در هر یک از آنها وجه خاصی از خط مشی های عمومی اساس طبقه بندی واقع گردیده است.
در یکی از این تقسیم بندی ها بر اساس قوای سه گانه که هر کدام اختیار و قدرت وضع برخی از خط مشی های عمومی را در نظام کشوری دارا می باشند، به سه نوع خط مشی عمومی اشاره شده است.



خط مشی های عمومی

الف ـ  خط مشی های تقنینی
ب ـ خط مشی های اجرایی
ج ـ خط مشی های قضائی



طبقه بندی دیگری را روالی مشابه سه نوع خط مشی عمومی یا سیاست را مطرح ساخته است.


الف) سیاست تشریحی: از امر و نهی ها و حقوق و تکالیفی که از مکتب و اعتقادات مشروع مردم سرچشمه می گیرد، و خطاب آنها به کل جامعه می باشد.
ب) سیاست تحلیلی: اصول مقرر سیاسی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد تا بدین ترتیب امر و نهی ها و حقوق و تکالیف و حدود هر یک کاملا روشن گردد.
ج) سیاست تدبیری و اجرایی: هدفهایی است که اداره کنندگان جامعه بر مبنای سیاست تشریعی و با استمداد از سیاست تحلیلی برای جهت بخشیدن به اوضاع کشور و مردم و رفع مشکلات و نابسامانیها به آن می اندیشند و برنامه ریزی و سازماندهی می کنند.




خط مشی های عمومی در طبقه بندی دیگری به چهار گروه تقسیم شده اند.


الف) خط مشی های عمومی قانونی ـ سیاسی مانند انتخاب نمایندگان و سایر ابواب قانون اسیاسی.
ب) خط مشی های عمومی انضباطی و بازدارند مانند جلوگیری از تبلیغات نادرست.
ج) خط مشی های عمومی توزیعی که هدفشان توزیع مزیتی در جامعه است مانند پرداخت سوبسید به کشاورزان.
د) خط مشی های عمومی توزیع مجدد که هدفشان توزیع مجدد مزیتی در جامعه است مانند مالیات تصاعدی بردرآمد.





خط مشی های فراگیر

خط مشی های فراگیر حاوی پیش فرضها، معیارها، الگوها و رهنمودهایی است که خط مشی های عمومی باید از آنها تبعیت کنند.
آیینه تمام نمایی از ایدئولوژیها، ارزشها، شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در یک جامعه خاص می باشند.



ویژگیهای اصلی خط مشی فراگیر

1.دارا بودن هدفهای کلی و فراگیر: هدفهای کلی و بخش اصلی خط مشی های فراگیر را تشکیل می دهند و تصمیم گیرندگان در انتخاب خط مشی های عمومی، از آنها بهره فراوان می برند. به عنوان مثال اهدافی چون استقلال و آزادی، حفظ تمامیت ارضی کشور، توسعه اقتصادی و ... در خط مشی فراگیر، اجزای اصلی و عمده را تشکیل می دهند.
2. تعیین حد و مرز خط مشی های عمومی: خط مشی های فراگیر باید تعیین کننده حد و مرز خط مشی های عمومی باشند. به عبارت دیگر باید حیطه خط مشی های عمومی در خط مشی های فراگیر معین شود. خط مشی های فراگیر مشخص می سازد که هر خط مشی عمومی به چه سازمانها و مراجعه مرتبط می شود تا کجا نفوذ می کند و تا چه حدی قدرت عمل دارد.
3. تعیین اولویت زمانی خط مشی گذاری عمومی: این بعد خط مشی های فراگیر، مشخص می کند که چه خط مشی هایی باید بلافاصله عملی گردند و چه خط مشی هایی باید به مرور زمان به انجام رسند. در خط مشی های فراگیر رابطه بین زمان مورد نیاز و تحقق اهداف سنجیده می شود و اولویت زمانی خط مشی ها معین می گردد. در این راه مسائلی مانند حساسیتهای سیاسی بحرانی بودن اوضاع اجتماعی احتیاج فوری به برآوردن یک نیاز و آماده نبودن جامعه برای پذیرش بعضی از مسائل برمهلت زمانی خط مشی ها و اولویت آنها تاثیر می گذارد.
4. تعیین میزان ریسک پذیری: این جنبه از خط مشی های فراگیر میزان مخاطره و ریسکی را که در خط مشی های عمومی می تواند مورد قبول باشد، معین می سازد. این خصوصیت خط مشی به تصمیم گیرندگان کمک می کند تا میزان معقول ریسک را در خط مشی های مورد نظر خود دریابند. مسلما خط مشی هایی که تغییرات عمده ای را دربردارند نسبت به خط مشی هایی که هدفشان تغییرات جزئی است مخاطره بیشتری را به دنبال خواهند داشت.
5. تعیین حدود جزئی یا کلی بودن تغییرات درخط مشی: این جنبه با خصوصیت قبلی مرتبط است. درتعیین میزان وسعت و تغییرات، عمق تغییرات و زمان آنها خلاصه می شود. هر قدر میزان متغیر بودن خط مشی بالا باشد ریسک پذیری آن هم بیشتر خواهد شد. تغییرات برنامه ریزی شده درخط مشی ها می تواند با حداقل ریسک توام باشد. مثلا استفاده از مطالعات راهنما برای انجام دادن تغییرات عمده در خط مشی ها راهی است که ازمیزان ریسک در حد قابل توجهی می کاهد و میزان عملی بودن تغییرات را روشن می سازد.
6. تعیین میزان جامع یا محدود بودن خط مشی: این جزء تعیین کننده میزان وسعت و محدودیت خط مشی های عمومی درموارد و وضعیتهای گوناگون است. مثلا یک خط مشی که با موضوع رفاه اجتماعی سروکاردارد نسبت به خط مشی دیگری که درباره بازآموزی است، از وسعت و جامعیت بیشتری برخوردار است. باید یادآور شد خط مشی ای که جامعتر و وسیعتر باشد لزوما از سایر خط مشی ها مهمتر به شمار نمی آید.