فراوانی نسبی آنزیم متالوبتالاکتاماز در سویه‌های سودوموناس ائروژینوزای جدا شده از نمونه‌های بالینی در شهر یزد به روش  E Test

 

مقدمه و هدف: متالوبتالاکتامازها (MBL) آنزیم‌هایی هستند که توسط باسیل‌های گرم منفی غیر تخمیری مانند سودوموناس آئروژینوزا تولید شده و این سویه‌ها را نسبت به کارباپنم مقاوم می‌سازد در نتیجه سودوموناس‌های حامل ژنهای متالوبتالاکتاماز یک تهدید کلینیکی جدی بشمار می‌آیند. با توجه به اینکه مقاومت در گونه باکتریایی سودوموناس آئروژینوزا به واسطه داشتن متالوبتالاکتامازها در برابر آنتی بیوتیک‌ها رو به افزایش بوده و در کشورها، مناطق و حتی بیمارستان‌های مختلف شیوع آن‌ها متفاوت می‌باشد بر آن شدیم تا شیوع این آنزیم را در نمونه‌های جمع آوری شده از بیمارستان‌های آموزشی یزد با استفاده از روش E Test بررسی کنیم.

مواد و روش‌ها: جامعه مورد بررسی سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا جدا شده از بیمارستان‌های دانشگاهی استان یزد در سال‌های 92-91 می‌باشد. این مطالعه از نوع مطالعه ای توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی می‌باشد و ایزوله‌های سودوموناس با استفاده از آزمایشات بیوشیمیایی تعیین هویت گردیده و سنجش حساسیت به آنتی بیوتیک‌ها به روش دیسک دیفیوژن انجام شده و جهت تایید وجود آنزیم MBL در سویه‌ها از روش  E.  Testاستفاده شد .

نتایج: در این مطالعه 100 نمونه سودوموناس آئروژینوزا مورد بررسی قرار گرفت.31 نمونه(31 درصد) از کل نمونه‌ها مولد متالوبتالاکتامازها بودند. بین بازه های سنی ، جنس و نوع بخش باتولید MBL توسط ایزوله های سودوموناس آئروژینوزا  ارتباط معنی داری وجود نداشت (P.value> 0.05). فراوانی این آنزیم بترتیب در ایزوله های جدا شده از نمونه های زخم سوختگی(3/56 درصد)، ادرار(4/36 درصد)، ترشح خلط(2/22 درصد) ،  خون و کاتتر(04/19 درصد) و زخم(7/16 درصد) مشاهده شد. ارتباط معنی داری بین نوع نمونه و تولید انزیم متالوبتالاکتاماز دیده نشد. سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا بیشترین مقاومت را به ترتیب نسبت به کوتریموکسازول(85 درصد)، سفتازیدیم(83 درصد) و سفوتاکسیم(79 درصد) نشان دادند. همچنین بیشترین حساسیت سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا به آنتی بیوتیک‌های سیپروفلوکساسین(55 درصد)، جنتامایسین(52 درصد) و پیپراسیلین(41 درصد)داشتند.

نتیجه گیری: در این مطالعه بین سن و جنس و نوع بخش با فراوانی آنزیم متالوبتالاکتامازها ارتباط معناداری یافت نشد. بیشترین فراوانی این آنزیم در نمونه‌های  زخم سوختگی و در  بخش سوختگی به دست آمد. بیشترین مقاومت آنتی بیوتیکی به ترتیب به کوتریموکسازول ، سفتازیدیم و سفوتاکسیم و بیشترین حساسیت به سیپروفلوکساسین، جنتامایسین و پیپراسیلین بود. نتایج نشان دادکه این ایزوله ها  علاوه بر کارباپنم ها نسبت به بسیاری از آنتی بیوتیک ها بخصوص سفاسپورین ها مقاوم هستند، لذا لازم است قبل از شروع درمان سنجش حساسیت انتی بیوتیکی و غربالگری این آنزیم  انجام شود.

واژه‌های کلیدی:  سودوموناس آئروژینوزا، مقاومت آنتی بیوتیکی، متالوبتالاکتاماز

 

فهرست مطالب

 

فصل اول: مقدمه و مروری بر مطالعات مشابه. 1

1-1- خانواده پسود و موناداسه آ 2

1-2- تاریخچه P. aeruginosa. 3

1-2-1- خصوصیات مورفولوژیک P. aeruginosa. 5

1-2-2- خصوصیات رشد. 5

1-2-3- هوازی‌های اجباریObligate aerobes 5

1-2-4- مشخصات کشت... 6

1-2-5- مواد آلی مورد نیاز 7

1-2-6- محیط‌های کشت... 8

1-2-7- پیگمان.. 9

1-2-8- شاخص‌های بیماریزایی در P. aeruginosa. 11

1-2-8-1- پیلی(Pili) 11

1-2-8-2- آلژینات (Alginate) 12

1-2-8-3- اندوتوکسین.. 12

1-2-8-4- پروتئاز‌های خارج سلولی.. 13

1-2-8-5- همولیزین‌ها 15

1-2-8-6- فسفولیپاز ‍C. 15

1-2-8-7- رامنولیپیدها 15

1-2-9- توکسین‌های خارج سلولی.. 16

1-2-9-1- اگزوتوکسینA. 16

1-2-9-2- اگزوآنزیم S. 16

1-2-10- لوکوسیدین با وزن ملکولی بالا. 17

1-2-11- سیدروفورها 17

1-2-12- لیپاز 17

1-2-13- سیتوتوکسین 18

1-2-14- پایوسیانین       18

1-2-15- سیستم ترشحی نوع III 18

1-2-16- اپیدمیولوژی.. 19

1-2-17- بیماریهای ناشی از P. aeruginosa. 20

1-2-17-1- باکتریمی.. 20

1-2-17-2- عفونت‌های گوش.... 20

1-2-17-3- عفونت‌های چشم.. 21

1-2-17-4- عفونت‌های مجرای تنفسی.. 21

1-2-17-5- عفونت‌های استخوان و مفصل.. 22

1-2-17-6- عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی.. 22

1-2-17-7- عفونت‌های دستگاه گوارش.... 22

1-2-17-8- عفونت‌های پوست و بافت نرم. 23

1-2-17-9- عفونت‌های دستگاه ادارای.. 24

1-2-17-10- باکتریمی.. 24

1-2-17-11- عفونتهای استخوان و مفصل.. 24

1-2-17-12- عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی.. 24

1-2-17-13- اندوکاردیت عفونی.. 25

1-2-17-14- عفونت‌های مجرای تنفسی.. 25

1-2-17-15- عفونت پوست و بافت‌های نرم. 26

1-2-17-16- عفونت‌های ادراری.. 26

1-2-18- متالوبتالاکتاماز 27

1-2-19- شیوع مقاومت متالوبتالاکتامازها 27

1-2-20- انواع  تیپ‌های متالوبتالاکتاماز 28

1-2-21- The Imipenemase(IMP) Type 28

1-2-22- The Veronese Imipenemase (VIM) Type 28

1-2-23- New Delhi Metalo β-lactamase-1 (NDM-1) Type 28

1-2-24-  دیگر تیپ‌های متالوبتالاکتاماز 29

1-2-24-1- روش‌های تشخیص متالوبتالاکتاماز 29

1-2-24-2- سنجس حساسیت) آنتی بیوگرام) 29

1-2-24-3- روش E.Test به وسیله نوار    MBL. 30

مروری بر مطالعات گذشته. 31

فصل دوم: مواد و روش‌ها 34

2-1 بیان مسئله و اهمیت موضوع. 35

2-2- اهداف... 36

2-2-1- اهداف اصلی طرح.. 36

2-2-2- اهداف ویژه طرح.. 36

2-3- سؤالات و فرضیات... 36

2-4- نوع و روش مطالعه. 37

2-5- روش کار 37

2-5-1- انواع محیط کشت... 37

2-5-2- مکانکی آگار(Mac Conkey agar) 37

2-5-3- محیط کشت  SIM.. 38

2-5-4- روش آماده سازی معرف کواکس جهت تست اندول.. 39

2-5-5- محیط کشت OF. 39

2-5-6- محیط کشت TSI 39

2-5-7- محیط سیمون سیترات... 40

2-5-8- محیط مایع( ( MR-VP. 40

2-5-9- طرز تهیه معرف VP. 41

2-5-10- طرز تهیه معرف MR. 41

2-5-11- تست اکسیداز 41

2-6- روش اجرای کار 42

2-6-1- جمع آوری نمونه‌ها 42

2-6-2- تعیین آنزیم متالوبتالاکتاماز 43

2-6-3- آنالیز آماری.. 44

2-6-4- محدودیت و مشکلات اجرایی طرح.. 44

2-7- جدول متغیرها 45

فصل سوم: یافته‌ها 46

3-1- نتایج.. 47

فصل چهارم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات.. 69

4-1- بحث... 70

4-2- نتیجه گیری.. 75

4-3- پیشنهادات... 75

Abstract. 76

فهرست مراجع. 77

ضمیمه: پرسشنامه. 84

فهرست جدول‌ها

جدول1-1- طبقه بندی بعضی از جنس‌های  خانواده پسودوموناسه آ که از نظر طبی اهمیت دارند [5]. 3

جدول 3-1- فراوانی نسبی آنزیم متالوبتالاکتاماز در نمونه‌های مورد بررسی به روش E.Test 52

جدول 3-2- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب نوع نمونه. 53

جدول 3-3- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب بخش.... 54

جدول 3-4- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب سن.. 55

جدول 3-5- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب جنس.... 56

جدول 3-6- فراوانی نسبی مقاومت سویه‌های سودوموناس ائروژینوزا به آنتی بیوتیک‌های مختلف به روش دیسک دیفیوژن  57

جدول 3-7- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به جنتامایسین.. 58

جدول 3-8- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به کوتریموکسازول  59

جدول 3-9- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سیپروفلوکساسین  60

جدول 3-10- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفتریاکسون  61

جدول 3-11- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفپیم.. 62

جدول 3-12- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفوتاکسیم.. 63

جدول 3-13- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفتازیدیم.. 64

جدول 3-14- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به پیپراسیلین.. 65

جدول 3-15- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به تیکارسیلین.. 66

جدول 3-16- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به ایمی پنم.. 67

 

فهرست شكل‌ها

 

شكل 3-1- نوار E.Test جهت تعیین آنزیم متالوبتالاکتاماز 68